ING - Winstgevendheid neemt toe in de bouw maar productiegroei stokt
De winsten van bouwbedrijven verbeteren ondanks dat de volumes nauwelijks stijgen. Orderboeken zijn goed gevuld en bouwbedrijven zijn selectief met het aannemen van nieuwe projecten. Risicovolle projecten kunnen ze daardoor mijden en prijsverhogingen doorvoeren. Na een flinke daling van de bouwvolumes in 2024 verwacht ING Research dat deze weer licht stijgen in 2025 (+0,5%) en 2026 (+0,5%). De volumes blijven vooral achter in de woningbouw en bij de bouw van bedrijfsgebouwen. De infrasector heeft in 2025 wel een flinke volumegroei laten zien door vooral investeringen in waterprojecten en de energietransitie.
Aannemers kijken met vertrouwen vooruit
Gedurende 2025 is het ondernemersvertrouwen van aannemers verder toegenomen. De vertrouwensindicator bereikte in november een waarde van 19, de hoogste waarde in 3,5 jaar. Het geeft aan dat aannemers positief zijn over de ontwikkeling van hun orderboeken en dat ze weer meer bereid zijn om personeel aan te nemen. Begin 2024 was het ondernemersvertrouwen nog bijna negatief. Sindsdien groeit het vertrouwen gestaag, wat wijst op optimisme in de bouwsector.
In het begin van het 4e kwartaal 2025 gaf meer dan een kwart van de bouwers aan dat hun winstgevendheid was toegenomen. Dit is het hoogste percentage sinds 2019, vlak voor de coronacrisis.
Goed gevulde orderboeken
De orderboeken van bouwers zitten vol. Bouwbedrijven hadden in oktober gemiddeld 11,5 maanden aan werk in portefeuille. Dit is de grootste werkvoorraad in de maand oktober sinds de start van de conjunctuurmeting van het EIB. Bouwbedrijven kunnen daardoor kieskeurig zijn en selecteren daarom alleen de meest winstgevende projecten waarbij de risico’s beperkt zijn. Grotere bouwbedrijven als BAM , Ballast Nedam, Dura Vermeer en Heijmans zijn ook terughoudender geworden bij het aannemen van nieuwe grote risicovolle projecten.
Vooral meer winst door hogere verkoopprijzen
“Door de goed gevulde orderboeken kunnen bouwbedrijven ook hogere prijzen vragen”, aldus Maurice van Sante senior econoom bij ING Research, “Per saldo wilde de helft van het aantal bouwbedrijven in november dan ook de verkoopprijzen verhogen”. Vooral bedrijven in de infrasector hebben plannen om dit te doen. Deels hebben bedrijven hogere prijzen ook nodig om de hogere loonkosten te blijven dekken.
Volumegroei blijft achter
Na de flinke krimp van het bouwvolume in 2024 (-2,9%) verwachten we dat het volume in 2025 met slechts 0,5% stijgt. Eenzelfde groei verwachten we voor 2026. De ontwikkelingen in de woningbouw stellen teleur. Voor volgend jaar verwachten we ongeveer 68.000 gerealiseerde nieuwbouwwoningen. De structurele knelpunten zijn een veelkoppig monster zoals een tekort aan bouwgrond, langdurige en complexe ontwikkeltrajecten, bezwaarprocedures, de stikstofproblematiek en netcongestie. De problematiek is complex en vraagt veel tijd en inspanning van onder andere een nieuw kabinet om dit op te lossen.
De investeringen in bedrijfsgebouwen staan nog onder druk. De waarde van vergunningen voor bedrijfsgebouwen namen in de eerste drie kwartalen van 2025 met meer dan een kwart af. Er is een daling in alle nieuwbouwsegmenten van kantoren tot en met scholen. De grootste krimp is bij hallen en loodsen. Na de enorme vraag naar logistieke centra door onder andere online shoppen tijdens corona is de vraag naar logistieke centra verzadigd. Door de onzekere geopolitieke situatie zijn bedrijven daarbij over het algemeen terughoudend met investeringen in nieuwe bedrijfspanden.
Terugval in de installatiebranche
De installatiebranche is de grootste deelsector van de gespecialiseerde bouw en groeide tot 2023 flink door investeringen in energiebesparing. Toen de energieprijzen weer daalden na de energiecrisis, kromp de markt. Mensen waren minder geneigd om nog te investeren in maatregelen zoals isolatie, warmtepompen of zonnepanelen. Ook het terugschroeven van overheidssteun, bijvoorbeeld door afschaffing van de salderingsregel en het uitblijven van strengere duurzaamheidseisen, speelde daarbij een rol. Het groeiend enthousiasme voor het plaatsen van een thuisbatterij kan hier niet voldoende tegenwicht aan geven.
De infrasector fungeert als een belangrijke motor van groei
De infrasector is veruit de kleinste deelsector van de bouw, maar heeft de afgelopen jaren de hoogste groei laten zien. Eind 2025 zullen de volumes met ongeveer 7% zijn gestegen. Voor 2026 verwachten we een lagere groei. De volumetoenames komen vooral door meer onderhoud en investeringen om te voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water en klimaatadaptatie. Dit leidt tot projecten zoals rioleringsverbetering en waterkering versterking. Daarnaast zorgen miljardeninvesteringen in de uitbreiding van het stroomnet voor de energietransitie en de toenemende elektrificatie voor nieuwe opdrachten.
