Stroomnet verder uit balans: 68% vaker negatieve stroomprijs dan vorig jaar

Het Nederlandse stroomnet raakte in 2025 verder uit balans. Tot en met 1 december lag de elektriciteitsprijs maar liefst 781 uur onder nul. Dat is in 11 maanden al 68% vaker dan in heel 2024. Dat blijkt uit onderzoek van Overstappen.nl. Niet eerder was het aantal uren met een negatieve prijs zo hoog. De sterke groei komt vooral door het toenemende aanbod van zonne- en windenergie in combinatie met weinig verbruik op piekmomenten.

Grootste stijging ooit gemeten

Uit de historische cijfers blijkt dat het aantal uur met een negatieve prijs de laatste jaren snel oploopt. In 2020 ging het om 94 uur, in 2021 om 67 uur en in 2022 was het 83 uur. In 2023 steeg dit aantal negatieve-prijsuren opeens flink naar 307 uur. In 2024 lag het aantal uur nog iets hoger: 465 uur. In 2025 zitten we op 1 december al op 781 negatieve-prijsuren.

Acht keer zakte zelfs de energieprijs inclusief belastingen onder nul. Dat betekent dat kleinverbruikers met een dynamisch contract geld toe kregen voor de stroom die zij afnamen. Dat is uitzonderlijk en gebeurt slechts een paar uur per jaar.

Aanbod groeit sneller dan verbruik

Dat het aantal uur met een negatieve prijs zo snel stijgt, komt vooral door de snelle groei van zonne- en windproductie. Op momenten met veel zon of wind komt er meer stroom beschikbaar dan er wordt gebruikt. Dan daalt de prijs onder nul. De meeste negatieve uren vallen dit jaar tussen 11.00 en 16.00 uur, precies op de momenten dat zonnepanelen de meeste stroom opwekken. Die stroom gebruiken we niet altijd direct op dat moment, waardoor er een disbalans ontstaat tussen vraag en aanbod.

De verwachting is dat uren met een negatieve prijs de komende jaren vaker voorkomen. Door de snelle toename van het aantal zonnepanelen stijgt vooral in de zomer het aanbod op momenten dat de vraag relatief laag is. De explosieve toename dit jaar laat zien dat dit een groeiend probleem is.

Gevolgen voor huishoudens

Voor huishoudens met een dynamisch contract zonder zonnepanelen kunnen negatieve elektriciteitsprijzen geld opleveren, als zij in staat zijn hun verbruik te verschuiven naar de goedkope uren.

Voor huishoudens mét zonnepanelen werkt het anders: zij betalen tijdens negatieve uren voor de stroom die zij terugleveren. Het effect verschilt bovendien per type zonnepaneleninstallatie. Zonnepanelen op het zuiden leveren vooral stroom terug tijdens uren waarin de prijs het vaakst negatief is. Panelen op het oosten en westen leveren het vaakst stroom op tijdens uren met een positieve prijs. Daardoor lopen mensen met een oost-westopstelling minder vaak tegen negatieve uurprijzen aan.

Meer balans nodig

Het toenemende aantal uur met een negatieve prijs laat zien dat het elektriciteitsnet de snelle groei van duurzame stroomopwekking niet goed kan verwerken. Tom Schlagwein, energie-expert bij Overstappen.nl , licht toe:

“We hebben dringend oplossingen nodig om het net beter in balans te krijgen. Denk aan sturen van de vraag naar energie, batterijopslag en slim laden voor auto’s. Ook huishoudens kunnen bijdragen door hun verbruik te verplaatsen naar momenten met veel aanbod. Een elektrische auto rond 13.00 uur laden helpt om het net op drukke momenten te ontlasten én zo wordt de duurzame stroom beter benut. Het helpt al als consumenten voortaan laden na 21.00 uur in plaats van bijvoorbeeld om 18.00 uur.

Daarnaast zijn bedrijven aan zet om hun elektriciteitsvraag beter af te stemmen op het moment van de dag. Ook hier zijn grote stappen mogelijk om negatieve uren te voorkomen.”