'Fors stijgend ziekteverzuim door stress vraagt om gerichte preventie'

Het recente bericht over het historisch hoge ziekteverzuim, met name door stressgerelateerde klachten, is zorgwekkend maar helaas niet verrassend. OVAL ziet als brancheorganisatie voor duurzame inzetbaarheid en vitaliteit al langer een structurele toename van psychisch verzuim, vooral in sectoren met hoge werkdruk zoals zorg, onderwijs en overheid.

Deze cijfers onderstrepen de urgentie van een preventieve aanpak. Verzuim is vaak het zichtbare topje van de ijsberg; daaronder schuilen signalen van verminderde vitaliteit, motivatie en werkvermogen. Een belangrijk deel van het langdurige verzuim is toe te schrijven aan stressgerelateerde klachten, die de afgelopen vijf jaar met 35 procent zijn gestegen. Factoren zoals een verstoorde werk-privébalans, hoge taakeisen en gebrek aan autonomie spelen hierin een grote rol.

Om psychisch verzuim daadwerkelijk te voorkomen, is het essentieel dat organisaties niet alleen signaleren, maar ook handelen. Denk aan het aanbieden van workshops om de mentale weerbaarheid te versterken, het aanpassen van werktijden bij mantelzorg of het versterken van sociale steun via een buddy-systeem. Het is van groot belang dat leidinggevenden worden getraind in het herkennen van vroege signalen van overbelasting, zodat zij tijdig het gesprek kunnen aangaan.

Hulpmiddel Work Ability Index

Een hulpmiddel dat organisaties hierbij kunnen inzetten is de Work Ability Index (WAI). Dit wetenschappelijk gevalideerde instrument brengt het werkvermogen van medewerkers in kaart: het vermogen om het werk goed en met plezier te blijven doen, van nu tot aan je pensioen. Hierbij gaat het om de balans tussen fysieke en mentale gezondheid, competenties, motivatie en werkomstandigheden. Bijvoorbeeld: een medewerker die mantelzorg combineert met een veeleisende baan kan door hoge werkdruk en emotionele belasting steeds meer stress ervaren. De WAI kan dit vroegtijdig signaleren, zodat er tijdig ondersteuning geboden kan worden. Dit biedt aanknopingspunten voor een gesprek en maatwerkoplossingen.

Meer dan de helft van de kosten van werkgerelateerd ziekteverzuim - zo’n 5 miljard euro - is toe te schrijven aan psychosociale arbeidsbelasting. Een krachtig vitaliteitsbeleid is onmisbaar voor een stevig fundament voor duurzame inzetbaarheid. Laten we deze cijfers niet alleen als waarschuwing zien, maar als aanleiding om preventie écht op de agenda te zetten.