'Europese banken kunnen klimaatrisico's niet goed inschatten door gebrek aan data'

De Europese Bankautoriteit (EBA) heeft een ESG-dashboard gelanceerd om klimaatgerelateerde risico’s in de Europese bankensector beter in kaart te brengen. Het dashboard bevat indicatoren waarmee banken en toezichthouders klimaatrisico’s kunnen monitoren en vergelijken.

Gevolgen van klimaatverandering zijn geen vaag toekomstbeeld meer, maar een concreet risico – denk aan strengere duurzaamheidsregels, veranderende marktvraag of schade door extreem weer. Banken hebben informatie nodig om de risico’s in te schatten, om ze zoveel mogelijk te voorkomen of buffers aan te leggen om deze risico’s op hun balans te kunnen dragen.

Het dashboard gebruikt gegevens die banken verplicht moeten aanleveren in hun ESG-rapportages (Environmental, Social & Governance). Het kijkt naar zogeheten transitierisico’s (bijvoorbeeld wat er gebeurt als klimaatwetgeving strenger wordt) en fysieke risico’s (zoals schade door extreem weer). Uit de eerste gegevens blijkt dat gemiddeld 61 procent van de bancaire leningen in Europa nog steeds naar sectoren gaat die bijdragen aan klimaatverandering. Nederlandse banken behoren tot de uitschieters met een aandeel boven de 70 procent.

Het dashboard komt op een lastig moment. Hoewel de EBA duidelijk maakt dat dit hulpmiddel banken moet ondersteunen, wordt het bredere rapportagekader waar dit op leunt juist afgeschaald. De Europese duurzaamheidsregels (CSRD en de bijbehorende EU-taxonomie) worden namelijk fors afgeschaald. Bedrijven hoeven straks mogelijk minder informatie over hun klimaatimpact aan te leveren, terwijl juist die data onmisbaar zijn voor banken om risico’s goed te kunnen inschatten.

Zonder die data moeten banken terugvallen op ESG-ratings of sectorbenchmarks, maar daar zitten veel haken en ogen aan. Die modellen zijn vaak niet transparant, gebaseerd op oude of onvolledige data en geven weinig houvast over toekomstige risico’s. Daardoor dreigen banken hun beslissingen over leningen te moeten baseren op onvolledige of onbetrouwbare informatie. In 2007 zagen we al dat het gebruik van rating agencies voor met name voorspellingen, gebaseerd op data die alleen terugkijkt op risico’s die zich al hebben voorgedaan, ontoereikend waren.

Het is belangrijk om ondanks de politieke tegenwind vast te houden aan een Europees eenduidig rapportagekader voor bedrijven. Zowel financiële instellingen als niet-financiële instellingen zouden geholpen zijn bij een beter inzicht in de klimaatrisico’s die er spelen. Alleen dan kunnen banken hun verantwoordelijkheid nemen, risico’s naar beste inschatting bepalen en de transitie naar een duurzamere economie goed financieren.

Het ESG-dashboard is een stap vooruit, maar zonder een solide informatiebasis blijft het voor banken alsof ze varen in dichte mist, zonder het licht van een vuurtoren – met alle risico’s van dien.

Bijdrage door Danny Janssen, Forvis Mazars